KUREYŞ'E VERİLENLERİN TARİHSELLİĞİ

13-04-2020

3067 görüntülenme

Bayram KARA

Kureyş’e Verilenlerin Tarihselliği

Müslüman dünyanın Batı karşısında yaşamışolduğu büyük yenilgiler İslam dünyasını din alanında birtakım arayışlara yöneltmiştir. Bu arayışların sonucu olarak kimi alanlarda ıslah ve tecdit çalışmaları yapılması gündeme gelmiş, geçmişdönemde ortaya konulan mirasın komple reddine kadar varacak öneriler sunulmuştur. Problemin siyasi alandan dini sahaya indirilmesi, önerileri yukarıda sayılanlarla sınırlı bırakmamıştır. Batı’yı adeta altın yumurtlayan bir tavuk olarak algılayan bu kesimin, Batı’nın siyasi, askeri ve eğitim alanında uygulamışolduğu bütün uygulamaları İslam dünyasına transfer etmeye gayret gösterdiği görülmüştür.

Son üç asırda ulema sınıfının bürokrasi ve devletin çeşitli kademlerindeki otoritesini kaybetmesiyle aydınların bu boşluğu doldurduğu gözlemlenmiştir. Özellikle Batı’dan gelen matbaanın da yardımıyla basılmaya başlayan gazeteler dilin demokratikleşmesinin önünü açarak ulema arasında belli bir seviyede ve terimlerle tartışılan meseleleri aydınların aracılığıyla halkın arasına kadar indirmiştir. İlmi sahadaki otorite boşluğu, hilafetin ilgası, üniversitelerde okutulan müfredatların ve aydın sınıfının ilmi yetersizliği her geçen gün dini alanda yeni bir reform tavsiyesini gündeme getirmiş, tecdit ve ıslah hareketlerine günbegün bir yenisi eklenmiştir.

Geçmişin tarihte kaldığını, değişen dünyaya ayak uydurmamız ve Batı gibi güçlü olmamız gerektiğini dile getiren bu anlayışın sunmuşolduğu reformlardan bir tanesi de Kur’ân’ın tarihsel bir okumaya tabi tutulmasının elzem olduğu iddiası olmuştur. Vahiyle dirilmek yerine reformlarla dirilmeyi öneren Luther vâri bu zihniyetin ilk hedefi Cenâb-ı Allah’ın kitabını okurken yeni bir yorum- bilim geliştirmek olmuştur. Tarihsel anlayışKur’ân’da bildirilen bazı emirler ve haberlerin sadece indiği döneme has olmasından dolayı günümüzde bunların uygulanması ve düşünülmesinin mümkün olamayacağını bildirmiş,çoğu ayeti indiği döneme hapsederek Kur’ân’ın çağlara hitap etmesinin önüne bir set çekmeye teşebbüs etmiştir. Sunulan bu reform tavsiyesinin tamamen Batı’dan ithal edildiğini burada ispat etmemiz için yeterli satırlar bulunmadığı için tarihselliğin geçmişini ele alamayacağız. Ancak geçmiş mirasımızda böyle bir iddianın bulunmaması bile bu fikirlerin Müslüman bir zihinden çıkamayacağının en büyük delilleri arasında sayılabilir.

Kutsal Kitap’ın içerisinde bulunan aşikâr hataların yorumlanması için geliştirilen bir metot olarak karşımıza çıkan tarihselliğin, içerisinde hiçbir çelişkinin bulunmadığı Kur’an-ı Kerim’e uygulanması maalesef trajedik çıkarımlara zemin hazırlamıştır. Faizin meşruiyeti, mirasın kadın erkek arasında eşit dağıtımı, ahirete ait Kur’an’da geçen tasvirlerin sadece indiği döneme has olup gerçek cennet ve cehennemin anlatılanlardan farklı bir yer olduğu, kıssaların tarihsel gerçekliğinin olmayışı ve sebeb-i nüzulünden dolayı vahiy sürecinde indirilmişbazı ayetlerin sadece o döneme hitap etmesi gibi daha önce hiçbir alimin ortaya koymadığı iddialar, Kur’an’ı tarihsel olarak okuyan aydınlar tarafından zikredilmeye başlanan hezeyanlardan sadece bir kaçını oluşturmuştur.

Tarihsel olarak yorumlanan ayetlerin arasına Kureyşsuresinde geçen “Kureyş’i (seyahate) ısındırıp alıştırdığı; onları kışın (Yemen’e) ve yazın (Şam’a) yaptıkları yolculuğa ısındırıp alıştırdığı için, Kureyşde kendilerini besleyip açlıklarını gideren ve onları korkudan emin kılan bu evin (Kâbe’nin) Rabbine kulluk etsin.” ayetleride dahil edilmiştir. Bu ayetlerin sadece Mekke halkına hitap ettiği bildirilmiş, günümüzde Müslümanların bu ayetleri okurken ayetlerin sadece Mekke halkı ve şehri hakkında tarihsel bilgiler verdiğini göz önünde bulundurarak okunması gerektiği iddia edilmiştir.

Günümüzde ortaya çıkan bir virüsün insanları korkuyla yüz yüze bırakması, sürecin devam etmesi halinde dünyanın gıda noktasında sıkıntılı döneme gireceğinin bildirilmesi, birçok işyerinin üretimi durdurması ve ticari birçok faaliyetin askıya alınması, şehirler arası yolculukların yasaklanması, Kâbe’de ve bütün İslam dünyasında toplu eda edilen ibadetlerin durdurulması, Kureyş’e verilen nimetlerin önemini gözler önüne sermiştir. Tarihsel yorumun iddia ettiği üzere bu ayetler sadece o dönemin insanına hitap etmeyip, tarih boyunca bütün insanlara hitap eden hakikatler olarak bizleri bu nimetler karşısında uyarmıştır.

Modern dönemin hurafeleri Kur’an kurslarında daha küçük yaşta ezberleyip her gün namazlarımızda okuduğumuz Kureyşsuresini nasılda tarihe hapsediyor. Oysaki surenin on dört asır önce ortaya koymuşolduğu i’cazi bilgiler günümüzde güneşgibi parıldarken. Evet dinimizi kimlerden aldığımıza dikkat etmezsek, kutsal kitabımıza bile inancımız kalmaz. O zaman ise ortada ne din kalır ne iman.