İNSAN, ÖZ DEĞERLERİNİ NASIL BELİRLEMELİ?
18-01-2021
3883 görüntülenme
DR.Metanet OĞUZ
İNSAN, ÖZ DEĞERLERİNİ NASIL BELİRLEMELİ?
İnsan öz değerlerini nasıl belirlemeli? Değerleri belirlemek ne kadar önemli? Belirledikten sonra çevremize değerlerimizi anlatmalı mıyız? Yoksa kabul ettirir bir üsluplamı yaklaşmalıyız? İnsanın hayatta sahip olduğu değerlerin farkında olması ona ne kazandırır? İşte bu sorular, insanın iç dünyasında kendi değerlerine yön vermesi açısından gerçekten çok önemlidir.
Bazı insanlar değerler konusuna çok da önem vermezken bazıları için bu konu asla vazgeçilmemesi ve taviz verilmemesi gereken bir meseledir. Kimileri yeni tanıştığı insanlara kendilerini tanıtırken sevdikleri yemekleri, tercih ettikleri müzikleri, olaylar karşısındaki tavırlarını da anlatırlar. Yağlı yemek yememe, et yemeklerini haftada 3 kereden fazla yememe gibi tercihler; sağlıklı beslenme, her gün kitap okuma gibi çeşitli alışkanlıklar, bir alışkanlık olmanın ötesinde bize bazı değerleri fark ettirir.
Yeni tanışılan kişilere bu değerlerin aktarılması, sağlıklı iletişim kurabilme yolunda önemli bir adımdır. Çünkü bu değerleri öğrenenler karşılarındaki insana daha hassas davranmaya gayret eder. Çok seçici olan, her şeyi beğenmeyen ve prensiplerinden vazgeçmeyen insanlar, her ne kadar dışarıdan kibirli görünseler de bu değerlerin net bir şekilde ifade edilmesinde fayda vardır. Değerleri olan ve bu değerlere sahip çıkan insanlar, günlük hayatlarını daha düzenli ve düzeyli hâle getirebilirler. Diğer taraftan kendilerine ait bir karakter yapıları olduğu için insanlarla iletişim kurarken çizgilerini net bir biçimde ortaya koyabilirler.
Değer, aslında kişinin neyi çok sevdiğini gösterir. Sevdiğimiz her bir şey, bizim değerlerimizi oluşturur. Değerlerimiz davranışlarımızı kontrol eder. Örneğin öfke kontrolü sağlayamayan bir insanı ele alalım. Öfke geldiği anda kontrolünü kaybettiği için evdeki eşyalara veya sevdiklerine zarar verir.
Anlık bir hadisenin açmazı içinde bulur kendisini. Aslında bu patlamayı yaşayan kişi, sevdiklerini ve yakınlarını üzmek ya da bir şeylere zarar vermek istemez. Bu şekilde davranmaktan hoşnut değildir ve doğru olmadığını bilir ama değerleri ihlal edildiği için sergilediği bu tavrını da engelleyemez. Düşünceler, davranışlar ve değerler ihlal edildiğinde böyle bir sonuç doğurabilir.
Başka bir bakış açısıyla değerlerimiz, hayatımızda neye sahip olmak ve neyden vazgeçmek istediğimizi gösterir. Hayattan keyif alma konusunda bize yardımcı olur.
İnsanlar kendi içlerinde çeşitli çatışmalar yaşayabilirler.
Öfke kontrolüyle ilgili problemlerin sonuçları üzücü ve kırıcıdır. Kişilerin belki depresyon belki de başka bir ruhsal rahatsızlık şikâyetiyle psikoloğa ya da daha ağır hastalıklar
için psikiyatriste gitme gerekliliği doğabilir.
Eğer ki mutluluğumuzu kaybettiysek bu noktada dönüp kendimize bakmamız gerekir. Öncelikle bu hayatta ne yapmak ve kim olmak istiyoruz? Ya da kati surette kim olmak istemiyoruz? Hedeflerimiz var mı? Bu hedefler bizi nereye götürecek? Ya da bir yere götürecek mi? Tüm bu soruları kendimize yöneltip hayatımıza bir yön vermeliyiz.
Hayata Dair Hedefler Değerlerin Belirleyicisidir.
Çoğu insanın hayata dair bir hedefi ne yazık ki yok! Mesela üniversite mezunu gençlerimizi ele alalım. Mezun olmadan evvel şu olacağım, bu olacağım, şeklinde hedefleri var mıydı? Eğitimimi şu şekilde devam ettireceğim, tarzında planları var mıydı? Üniversiteden sonra daha farklı bir alanda yüksek lisans yapacağım, diye düşünüyorlar mıydı? Tüm bu soruların cevabı “hayır” olmasına rağmen üniversite kazandıkları için dünyayı fethettiklerini sanan gençlerimiz var.
Üniversite çoğu zaman sadece bir amaç olarak belirleniyor. Esasında ise bir mesleğe sahip olmak ya da bir hedefe ulaşmak için bir araçtır. Gittiğiniz kurslar da sadece birer vasıtadır. Ancak toplumumuzda üniversite sadece bir amaç olarak görüldüğü için “ne olursa olsun mutlaka bir bölüm okunmalı” şeklinde yanlış bir anlayış da kol geziyor. Hâlbuki diploma almak kadar, üniversitedeki eğitimin kaliteli ve kişiyi gerçekten işinin ehli yapan bir boyutta olması da önemsenmelidir.
Gençler üniversitede kendilerini iyi hissederler. Alanında uzman akademisyenlerden, profesörlerden ders almak onlara iyi gelir. Kendilerinin de büyük hedeflere ulaşacaklarını hayal eder, üniversite bittikten sonra kolayca para kazanacaklarını düşünürler. Ancak okul bitince bütün hedefleri de bitmişçesine boşluğa düşerler. İşte o noktada bütün hedefler ve kısa zamanda çok para kazanma hayalleri bir anda yok olur. Bu yüzden hedefi doğru ve zamanında belirlemek çok önemlidir. Kariyer hedefleri okul bittikten sonra değil, her ne kadar zaman içinde değişkenlik gösterme ihtimali olsa da okul devam ederken planlanmalıdır.
Geleceğe Dair Değerlerimiz Neler?
Geleceğe dair hangi değerleri taşıyorsunuz? Bazı insanların değerlerinin başında eğitim vardır, bazıları ise her şeyden çok bir aile kurmak ister. Eğlence ortamından vazgeçemeyenler de vardır, listesinin en başına dürüstlük kavramını koyanlar da... Tüm bunlar insanın anlam arayışını etkiler ve hayata bakış açısından da etkilenir.
Sürekli arayış hâlinde olan insan için hayatın daha da karmaşıklaştığı günümüz koşullarında değerleri tayin etmek ve bu değerleri kaybetmeden geleceğe dair planları iyi belirlemek gerçekten çok önemlidir. Kişinin hayatta en çok önem verdiği şeyleri değerlendirip bir liste yapması, listedeki sıraya göre kendi kimliğinden taviz vermeden ama çok sert çizgilere de sahip olmadan isteklerini hayata geçirmesi gerekir.
YAZARLAR
FOTO GALERİ
Time Alem © 2015 Yasal uyarı : Sitemizdeki tüm yazı, resim ve haberlerin her hakkı saklıdır. İzinsiz ve kaynak gösterilmeden kullanılması kesinlikle yasaktır.