Mezhebi Kayg�lardan �mmetin Kayg�lar�na S�ra Gelmiyor�
27-10-2015
3461 g�r�nt�lenme
Beytullah DEM�RC�O�LU
Mezhebi Kayg�lardan �mmetin Kayg�lar�na S�ra Gelmiyor
T�rkiye’de kamuoyu se�imlere kilitlenmi� durumda. 7 Haziran’a kadar da i�erdeki g�ndemi se�im s�reci belirlemeye devam edecek ku�kusuz. Se�im sonu�lar�n�n parlamentoya nas�l yans�yaca�� b�y�k bir heyecanla bekleniyor. D�� g�ndemde ise yine yak�n co�rafyam�zdaki geli�meler �n planda. �zellikle S�nni-�ii gerginli�i konu�ulup, tart���lmaya devam ediyor. Ortado�u’nun gelece�ine ili�kin yap�lan analizlerin g�be�indeki konu s�rekli t�rman��ta olan mezhebi gerginlik…
Bu ba�lamda Yemen’de Suudi Arabistan �nc�l���nde ba�lat�lan ve ad�na “Kararl�l�k F�rt�nas�” ad� verilen operasyonlar�n hangi y�ne evrilece�i olduk�a �nemli… Suudi Arabistan’�n Yemen’deki hava sald�r�lar�n� derhal durdurmas�n� isteyen �ran Kara Kuvvetleri Komutan� Purdestan’�n“Aksi takdirde y�k�c� bir kar��l�k vereceklerini” a��klamas� Riyad ile Tahran aras�ndaki gerilimi g�stermesi a��s�ndan �nemli. Askeri harcamalar�n bir �ok b�lgede d��erken Ortado�u’da y�kseldi�ini, savunma b�t�esini en fazla art�ran �lkenin Suudi Arabistan oldu�unu ve �ran’�n dini lideri Hamaney’in de “Orduyu g��lendirin” talimat� verdi�ini bu arada hat�rlatm�� olal�m…
�te yandan �ran ile Bat� aras�nda ger�ekle�en uzla��n�n nereye varaca�� merakla bekleniyor. Tabi bu yeni s�recin b�lgedeki dengeleri nas�l etkileyece�i sorusu da olduk�a �nemli. Bu meyanda Bat� d�nyas�n�n S�nni-�ii ayr��mas�nda nerede durdu�u meselesi ve ba�ta ABD’nin ikircikli politikalar� yo�un bir bi�imde sorgulan�yor ve tart���l�yor…
Evet, g�nden g�ne t�rmanan mezhep gerginli�i b�lgenin en �nemli problemi olmay� s�rd�r�yor. L�bnan’dan Suriye’ye, Irak’tan Yemen’e �ok geni� bir co�rafyada artan �ii etkisi Arap d�nyas�n� teyakkuza ge�irmi� durumda. B�lgedeki stratejik bo�lu�u doldurmada �ok ciddi mesafe kat eden �ran’a kar�� ba��n� S. Arabistan’�n �ekti�i S�nni Arap �lkeleri yo�un bir aray�� i�erisinde. Arap �lkelerinin b�lgedeki en �nemli m�ttefiki ABD’nin �ran ile ya�ad��� bahar havas� Arap ba�kentlerini kayg�land�ran bir ba�ka endi�e kayna��. Washington y�netiminin �ift tarafl� oynad��� endi�esini sonuna kadar ya��yor Arap d�nyas�. B�lgedeki t�rmanan mezhep gerginli�inin en son �at��ma alan� evet Yemen. “Kararl�l�k F�rt�nas�”na �ran y�netimi olduk�a sert a��klamalarla tepki g�steriyor. Ancak Tahran’dan gelen sert a��klamalara ra�men asl�nda �ran’�n Yemen ile Arap milletinin dikkatini da��tt��� iddia ediliyor.
Ortado�u’nun �nde gelen gazetecilerinden Vadah Khanfar’a g�re; “Irak Arap co�rafyas�n�n kalkan�, Suriye beynidir. Bu ikisi kaybedilirse, b�lgedeki stratejik dengelerde, y�llarca onar�lmayacak bir hasar olu�ur. Yemen �nemli ama orada �ok fazla zaman kaybetmeye gelmez. As�l cephe Irak ve �am. Ortado�u’da dengelerin bozulmamas� i�in bu �lkelerin �ran hegemonyas�na girmemesi gerekiyor.” Vadah’�n bahsetti�i stratejik dengelerde y�llarca onar�lamayacak hasar ne olabilir sorusu bir tarafa, ger�ek olan �u ki b�lgenin as�l kaybedeni hep insan unsuru oluyor. B�lge insan�n�n ya�ad��� dram ger�ekten korkun� boyutlara ta��nm�� durumda. Irak ve Suriye’nin ard�ndan Yemen’de de insani dram her ge�en g�n derinle�iyor. Stratejik dengeler, siyasi ��karlar, etnik-mezhepsel aidiyetler �n planda tutulduk�a da b�lge insan� ve dolay�s�yla �mmet kan kaybetmeye devam ediyor ne yaz�k ki…
Yemen’de ne �ran ne de S. Arabistan kazanamayacak. Bu ger�ek pek �ok analizci taraf�ndan payla��l�yor. Yemen’in asli unsuru olan Husilerin ortadan kald�r�lamayaca��, �ran’�n Ortado�u’nun d�rt bir taraf�ndaki sava�ta var olmas�n�n zorlu�u, ekonomik g�c�n�n buna yetmeyece�i gibi ger�ekler g�z �n�ne al�narak bu tespitler yap�l�yor. �zellikle Yemen’de soruna diyalog yoluyla siyasi ��z�m bulunmas� �art. Ama nas�l? Cumhurba�kan� Recep Tayyip Erdo�an’�n ge�en ay ger�ekle�tirdi�i �ran ziyareti olduk�a �nemliydi. �slam d�nyas�ndaki mezhep gerilimine dikkat �eken Erdo�an, "Beni ne �ia ilgilendirir, ne S�nni ilgilendirir.
Beni M�sl�man ilgilendirir. �nsan yarat�lm��lar�n en �ereflisidir.” �eklindeki a��klamas�yla Ortado�u’da akan kana, �l�me hep birlikte son verilmesi konusunda olduk�a �nemli mesajlar verdi. Erdo�an’�n Tahran ziyaretinde Yemen’de ya�anan kriz, g�r��melerin ana konular�ndan biriydi. Yemen’de bar�� ve istikrar�n sa�lanmas� i�in iki �lke aras�nda ortak �al��ma yap�lmas� konusunda mutab�k kal�nd��� a��klansa da bu ortak �al��man�n sonu�lar� hen�z g�r�lebilmi� de�il. Bunda da �ran’�n t�pk� Suriye ve Irak politikalar�nda oldu�u gibi pozisyonunu de�i�tirmemede kararl� olmas�n�n etkili oldu�u belirtiliyor. Sonu� olarak gelinen nokta itibariyle Irak ve Suriye’de oldu�u gibi Yemen’de de bar���n �yle kolay kolay tesis edilemeyece�ini s�ylemek zorunday�z. ��nk� hesap i�inde o kadar �ok hesap var ki! Koltuklar� sa�lama alma, halklar�n iradesinin �n�ne ge�ebilme, dengeler ad�na darbecileri koruma, mezhep ve milliyet�i kayg�lardan �mmetin selametine ili�kin kayg� ve endi�elere s�ra gelmiyor ne yaz�k ki.
Hal b�yle olunca da b�lgeye bar���n gelmesi zorla�t�k�a zorla��yor. Ac� ama ger�ek olan bu… �srail’in Jandarmas� Sisi’nin Hukuk Cinayetleri Sanc�l� Ortado�u co�rafyas�n�n en s�k�nt�l� �lkelerinden M�s�r’da ise hukuksuzluk, darbeden bu yana en �nemli g�ndem maddesi olmay� s�rd�r�yor… �roni bu ya Yemen’de darbeci Husilere kar�� d�zenlenen “Kararl�l�k F�rt�nas�” operasyonunda darbeci Sisi aktif rol �stlenmi� durumda. O Sisi’nin cunta mahkemeleri ise uluslararas� toplumun g�z�n�n i�ine baka baka idam kararlar� vermeye devam ediyor. Darbeden bu yana verilen y�zlerce idam karar�na ili�kin ne Bat�’dan ne Do�u’dan ��t yok…
Bu arada M�s�r'�n devrik Cumhurba�kan� Muhammed Mursi’nin, Kahire'de yarg�land��� mahkeme taraf�ndan 2012'de protestocular�n �l�m�nden sorumlu oldu�u gerek�esiyle 20 y�l hapis cezas�na �arpt�r�ld���n� belirtelim. Mursi hakk�nda 2013 y�l�nda ordu taraf�ndan g�revden el �ektirildikten sonra bir�ok dava a��lm��t�. Bu davalar�n bir�o�unda idam� istenen Muhammed Mursi, yabanc� g��ler ad�na casusluk yapmak ve cezaevinden firar gibi �e�itli su�lardan da yarg�lan�yor. Bu davalara ili�kin kararlar�n �n�m�zdeki ay a��klanmas� bekleniyor… Darbe y�netimi sadece kendi halk�na kan kusturmuyor. Kom�usu Gazze’deki Filistinlilerin can damarlar�n� kesiyor. Gazzelilere y�nelik zul�mde �srail ile yar���yor bir ba�ka deyi�le. Gazze’nin can damarlar� olan t�nelleri tamamen ortadan kald�rarak �srail’in jandarmal���n� �stlenen Sisi y�netimi bu konuda i�ini olduk�a s�k� tutuyor.
T�nellerin yeniden in�as�n� �nlemek amac�yla yeni bir yasa ��kartan Sisi y�netimi, yasa ile s�n�r b�lgelerinde t�nel kazan, kaz�ld���n� bilen ve t�nelden ge�enleri m�ebbet hapis cezas� ile cezaland�rmay� tasarl�yor. Hat�rlanaca�� �zere �srail ablukas� alt�ndaki Gazze’de demokratik se�imle i�ba��na gelen HAMAS’�n y�netimi devralmas�n�n ard�ndan, 2007 y�l�nda M�s�r-Gazze aras�ndaki Refah S�n�r Kap�s� ticari ge�i�ler i�in kullan�ma kapat�lm��t�. �srail ablukas� ve s�z konusu s�n�r kap�s�n�n kapat�lmas� nedeniyle Filistinliler, temel ihtiya�lar�n� giderebilmek i�in t�nellere y�nelmi�ti. Irak-Suriye ve G��men Dram� Kan g�l�ne d�nen Irak ve Suriye’de ise DA�� yine g�ndemi belirleyen ba� akt�r konumunda. �ii milis g��lerinin deste�ini arkas�na alan Irak ordusu nispi ba�ar�lar�na ra�men DA�� kar��s�nda tam olarak bir �st�nl�k sa�layabilmi� de�il. Kaosun dip yapt��� Irak’ta de�i�en �ey sadece istatistikler velhas�l… Benzer bir durum Suriye’de ya�an�yor. Ancak rejimin kan kaybetmeye devam etti�i �ok daha net g�r�lebiliyor. Sonu� itibariyle Irak ve Suriye’si ile… Son s�rat Suriyele�me yolunda giden Yemen’i ile… �� sava��n kas�p kavurdu�u Libya’s� ile…
Ortado�u’nun i�ler ac�s� durumu her ge�en g�n daha da dramatik bir hale al�yor. Vah�etin, zulm�n, ter�r�n kas�p kavurdu�u bu co�rafyadan ka��p kurtulmak b�lge insan i�in art�k tek ��k�� yolu olarak g�r�l�yor. Devlet ter�r� ile �rg�t ter�r� aras�na s�k��m��, vekâlet sava�lar�n�n merkez �ss� haline gelen co�rafyan�n halklar� yerlerini yurtlar�n� terk ediyorlar. G�venli bir b�lgeye ula�mak u�runa bir �o�unun tercih etti�i �l�mc�l yolculuklar ise �o�u kez dramatik bir sonla nihayete eriyor. Akdeniz’deki katliam boyutuna varan g��men facialar� son d�nemin en dikkat �eken geli�meleri olarak kar��m�zda ��k�yor.
�zellikle ge�en ay bir hafta i�inde bin be�y�ze yak�n g��menin, umuda yolculuklar� dramatik �ekilde son buldu. K���k teknelerle, botlarla ��k�lan umuda yolculuklarda tek seferde 900 ki�i, 400 ki�i, 700 ki�i bo�ularak can verdi. Son �� y�lda 6 bin son 10 y�lda ise Akdeniz sular�nda bo�ularak �len m�ltecilerinin say�s� ise 25 bini ge�ti�i belirtiliyor. Bu dramatik tablonun en b�y�k m�sebbibi ise Avrupa’da art��a ge�en yabanc� d��manl��� ve �rk�� g��men politikalar� g�steriliyor. AB’nin maliyetli oldu�u gerek�esiyle ortak kurtarma operasyonlar�n� ask�ya almas�n�n �l�mleri art�rd��� ifade ediliyor. Malta Ba�bakan� durumu “soyk�r�m” olarak niteliyor. �talya’n�n BM’deki temsilcisinin itiraf� da en az o kadar endi�e verici: “Bir�ok Avrupa �lkesindeki siyasi s�ylem a��r�c� ve sorumsuz. AB m�lteciler i�in g�venli yollar yaratmak yerine onlar�n nas�l durdurulaca��n� �nemsiyor.” ��te bu t�ynetteki Avrupa’n�n bug�n sava�tan ka�m�� 2 milyonu ge�kin Suriyeliyi misafir eden T�rkiye’yi insan haklar� konusunda s��aya �ekmesi ger�ekten �ok g�l�n�.
O Avrupa’n�n tamam� sadece 130 bin Suriyeliyi ancak �lkelerine kabul etmi�tir. Onlar�n da b�y�k b�l�m�n� diplomalar�na bak�p se�erek alm��t�r. Bu Avrupa’n�n T�rkiye’ye insan haklar� dersi vermeye kalkmas�n� kabullenmek m�mk�n m�? Soyk�r�m End�strisi D�nya g�ndeminde T�rkiye ile alakal� bir di�er geli�me ise hi� ku�kusuz 1915 olaylar� etraf�nda cereyan eden geli�meler oldu. Bu y�l 1915 olaylar�n�n y�z�nc� y�l� m�nasebetiyle Ermeni lobisinin �zellikle Bat� d�nyas�nda yo�un bir �al��ma i�inde olaca�� biliniyordu. Dolay�s�yla bu meyanda Bat� cenah�ndan T�rkiye’yi k�zd�racak bir tak�m atraksiyonlar�n sudur etmesi �ok da s�rpriz olmad� denebilir. Ancak bu atraksiyonun H�ristiyan d�nyas�n�n en �st dini merciinden gelmesi �arpan etkisi yapmas� nedeniyle g�ndemi bir hayli me�gul etti.
�nce Katoliklerin ruhani lideri Papa, ard�ndan da Avrupa Parlamentosu 1915 olaylar�na ili�kin Ermeni tezlerine denk d��en bir tak�m a��klamalarda bulundu. Papa’n�n a��klamas� ve AP raporuna T�rkiye �ok sert tepki g�sterdi. Ba�bakan Ahmet Davuto�lu; "Tarihi tart��malar� a�arsak bundan en fazla utan� duyacak unsurlar Avrupa i�indeki unsurlard�r; Engizisyon mahkemeleri ve Avrupa'dan ka�an Yahudilere kucak a�an T�rkler olmu�tur. D�� fakt�rler olmasayd�, 1915 olaylar� ya�anmam�� olacakt�. Ac�lar� tek tarafl� okumak say�n Papa'ya ve makam�na yak��mam��t�r. Y�kselen �rk��l��a prim veren bir a��klama olmu�tur” ifadeleriyle tepkisini ortaya koydu. Cumhurba�kan� Erdo�an da “Avrupa Parlamentosu ne karar al�rsa als�n bir kula��m�zdan girer di�erinden ��kar. T�rkiye'nin vebali yok.” diyerek tepkisini g�sterdi. Yo�un tepkilere neden olan her iki ��k���n ard�ndan ABD Ba�kan� Obama’n�n ne diyece�i merak konusuydu. Yaz�m�z� kaleme ald���m�z s�rada hen�z Obama’n�n a��klamas� ger�ekle�memi�ti.
Papa ve Avrupa Parlamentosu’na y�nelik tepkiler sadece siyaset�ilerle s�n�rl� de�ildi. 100 y�l �ncesi de�il daha d�n say�labilecek ge�mi�te ya�anan soyk�r�mlara neden soyk�r�m denilmedi�i soruldu. Ba�ta ABD, �ngiltere, Fransa, �spanya, �talya, Rusya ve Almanya olmak �zere bir�ok Hristiyan �lkenin, d�nyan�n d�rt bir yan�nda yapt��� soyk�r�mlar hat�rlat�ld�. Ha�l� Seferleriyle oluk oluk d�k�len kanlar hat�rlat�ld�… 75 milyon K�z�lderili’nin nas�l �ld�r�ld�kleri soruldu. 750 bin iken, 15 y�l s�ren �ngiliz katliam�n�n sonunda say�lar� 31 bine d��en Aborjinlerin ya�ad�klar� g�ndeme getirildi… Atom bombas� ile yerle bir edilen Japonya’n�n Hiro�ima ve Nagazaki’de katledilen onbinler, y�zbinler, Bosna, Ruanda soyk�r�mlar� hat�rlad�.
Myanmar’da Budistlerin vah�etine maruz kalan M�sl�manlar hat�rlat�ld�… Ha�l� seferlerinden, kolonizasyon s�recine kadar sava�la, zorbal�kla, asimilasyonla H�ristiyanl��� yan yana getirmi� Papal���n T�rkiye’ye hesap sormas�n�n abs�rtl��� sorguland�… Bug�nden misaller verildi. 2003 y�l�ndaki Irak m�dahalesinden sonra b�lgede 2 milyon insan�n �ld��� hat�rlat�ld�. Sadece son �� y�lda Suriye’de 310 bin ki�inin katledildi�i s�ylendi. Neden t�m bu soyk�r�mlar, “soyk�r�m” de�il de 1915’de ya�anan olaylarda T�rklerin de�il de sadece Ermenilerin ya�ad�klar� ac�lar “soyk�r�m” olarak nitelendirilmeliydi?
Neden Rusya’n�n 1 milyon K�r�m Tatar�n� zorla yurdundan ��karmas�, 1944’te b�t�n �e�enler’i trenlere doldurup Sibirya ve Orta Asya’ya s�rmesi soyk�r�m de�il de Ermenilerin ya�ad�klar� “soyk�r�m” olarak tan�mlan�r sorusu hakl� olarak soruldu. Tarih boyu ya�anan ac�lar tan�mlan�rken sergilenen �ifte standart Vatikan’�n, Papa’n�n, Avrupa Parlamentosu ve t�m H�ristiyan d�nyas�n�n y�z�ne �arp�ld�. Ama her zaman oldu�u gibi yine pi�kinli�e vurdular. Asl�nda dertleri Ermenilerin neler ya�ad�klar� de�ildi. Dertleri, T�rkiye d��manl��� idi. Ermeniler de bahanesi… Bu da bize hi� �a��rtmad� do�rusu…
YAZARLAR
Prof.Dr.Abdullah KAHRAMAN
Covid-19 A��s� �zerinden Medeniyet ve Uygarl�k Fark� Devam�...
FOTO GALER�
Time Alem � 2015 Yasal uyar� : Sitemizdeki t�m yaz�, resim ve haberlerin her hakk� sakl�d�r. �zinsiz ve kaynak g�sterilmeden kullan�lmas� kesinlikle yasakt�r.