İsrail'in ilginç kaygısına Türkiye garanti vermedi

Türkiye ile İsrail arasında yapılan görüşmelerde, doğalgaz konusunun görüşülmediği; Türkiye'nin Gazze'ye tam erişim istediği belirtildi. Ayrıca İsrail Türkiye'ye, "Bizi eleştiriyorsunuz, anlaşmadan sonra da sürecek" kaygısını iletirken Türk yetkililer, "Anlaşmanın yapılması Türkiye'nin İsrail'i eleştirmeyeceği anlamına gelmez" yanıtını verdi.

Türkiye ile İsrail arasında olumlu ilerlediği kaydedilen görüşmelerde, daha önce basına yansıyan haberlerin aksine Hamas ve doğalgaz pazarlıklarının yapılmadığı, Türkiye'nin tazminat ve Gazze'ye abluka konusundan başka bir konuyu müzakere etmediği öğrenildi. Gazze'ye yapacağı yardımların hiçbir kısıtlama olmadan geçirilmesi dışında bir seçeneği kabul etmeyen Türkiye, doğalgaz ve boru hattı konusunda ise İsrail'in 'ricacı' olması gerektiğini kaydediyor. Gezi olayları, 17-25 Aralık ve 7 Haziran seçimlerinden sonra "AK Parti'nin gidici olduğunu" zanneden ve 1 Kasım seçimlerinden sonra AK Parti'nin 4 yıl daha iktidarda olduğunu gören İsrail, Türkiye'ye ilginç bir talepte bulundu. İsrail'in, "Bizi çok eleştiriyorsunuz, anlaşmadan da sonra sürecek" şeklindeki kaygısına Türk yetkililer, "Anlaşmanın yapılması Türkiye'nin İsrail'i eleştirmeyeceği anlamına gelmez" karşılığını verdi. Hürriyet'te yer alan habere göre, Türkiye ile İsrail arasındaki görüşmelerde şu unsurlar öne çıkıyor:

Türkiye üç şartından vazgeçmedi

“Türkiye'nin baştan beri üç şartı vardı ve bunlar devam ediyor. Özür koşulu yerine geldi. Şu anda iki temel konu tazminatın karşılanması ve Gazze'ye abluka. Tazminat meselesinde zaten komisyon çalışması belli bir noktaya geldi. Türkiye, Gazze'ye yapacağı yardımların hiçbir kısıtlama olmadan geçmesi koşulunu masada tutuyor. Burada hiçbir kısıtlamayı kabul etmeyecek. Hamas maddesi yok. Görüşmeleri ve üzerinde konuşulan anlaşmayı İsrail kendi sızdırdı; içeride nasıl bir reaksiyon olacağını görmek için. Hamas yöneticisi Salih el-Aruri meselesini de kendi kamuoylarına dönük, 'Bakın biz bu sonucu aldık' demek için gündeme getirdiler. Yoksa öyle bir durum yok.

Türkiye Filistin'e daha çok yardım yapabilecek

Hamas, Türkiye'nin anlaşma için İsrail'le konuşmasından rahatsız değil; tam tersine bu anlaşma olması durumunda Türkiye'nin Filistin'e daha çok ve etkin yardım yapacağını biliyorlar. Halid Meşal'in Türkiye ziyareti ilk değil. En zor günlerde de Türkiye'ye gelmişti. Bu ziyaretinin zamanlamasında özellikli bir şey yok. Bir kere artık hemen herkes (İsrail-Filistin) barış görüşmelerinde Hamas'ın olması gerektiği fikrini kabul ediyor. Ayrıca Hamas masada olmazsa anlaşma nasıl uygulanır? Başta ABD'de karşıydı ama bunu sonra onlar da kabul etti.

'Boru hattı için İsrail ricacı olmalı'

Türkiye için iki temel öge, tazminat ve Gazze. Doğalgaz konusunun ilgisi yok. Doğalgazını dünyaya pazarlamak ve boru hattının Türkiye'den geçmesi için İsrail'in ricacı olması gerek. Türkiye'nin ricacı olmasını gerektirecek bir durum yok. Doğalgazın çıkarıldığı yerlere ilişkin aslında münhasır ekonomik bölgeleri oluştu mu? Bunlar belli olmadan nasıl olacak bu iş?

Anlaşma daha önce olabilirdi

Aslında anlaşmaya çok daha önce varılabilirdi. Ama 2013 başında gelen özürden hemen sonra yaşanan Gezi olayları, ardından 17-25 Aralık süreci İsrail'de, 'AK Parti gidiyor' görüşüne neden oldu. Mısır'da darbe de gelince kendileri açısından güçlü bölgesel bir ittifak bulduklarını sandılar. Sonra da hem orada hem burada seçim süreci yaşandı. 7 Haziran'dan sonra da 'Tamam AK Parti bitti' diye düşündüler, ama 1 Kasım sonrası artık 4 senelik bir AK Parti iktidarı olduğunu gördüler. İsrail ilginç bir kaygısını da Türk tarafına iletti. 'Siz bizi hep çok eleştiriyorsunuz; anlaşma olduktan sonra da devam ederse kaygısındayız' ifadesinde bulunan İsrail tarafına, anlaşmanın yapılmış olmasının Türkiye'nin İsrail'i eleştirmeyeceği anlamına gelmeyeceği yanıtı verildi."