M�s�r�a diktat�rl��� miras b�rakan lider: H�sn� M�barek
M�s�r��n 30 y�l iktidarda kalan Cumhurba�kan� Muhammed H�sn� M�barek, �lkeyi demir yumrukla y�netti.
M�s�r’� demir yumrukla 30 y�l yöneten Hüsnü Mübarek, ülkede birçok alanda halen hissedilen diktatörlük miras� b�rakt�.
M�s�r halk�n�n 25 Ocak 2011'de ülkedeki siyasi t�kan�kl�k, kötüle�en ekonomik �artlar ve yolsuzluk sebebiyle "ekmek, özgürlük ve onur" sloganlar�yla ba�latt��� bar��ç�l gösterilerin ard�ndan 11 �ubat 2011'de iktidar� b�rakt���n� ilan eden Mübarek, tüm yetkilerini orduya devrederek siyaset sahnesinden çekilmi�ti.
Göstericileri öldürme suçlamas�yla yarg�lanan Mübarek, 6 y�l sonra, 24 Mart 2017'de suçsuz bulunarak serbest kald�.
Mübarek, 3 Temmuz 2013'te ülkenin demokratik yolla seçilmi� ilk cumhurba�kan� olan Muhammed Mursi'ye yap�lan askeri darbe sonras� hakk�nda aç�lan tüm davalardan da beraat etti.
Dönemin Savunma Bakan� Abdulfettah es-Sisi darbesinin ard�ndan Mübarek, yapt��� aç�klamalar ve demeçleriyle medyada geni� yer almaya ba�lad�.
Siyaset sahnesine ç�k���
Hüsnü Mübarek, 4 May�s 1928 tarihinde M�s�r’�n Menufiye vilayetinde dünyaya geldi.
Kahire’deki M�s�r Havac�l�k Akademisi’nden 1950 y�l�nda pilot olarak mezun olan Mübarek, Sovyetler Birli�i’nde ileri uçu� ve bombard�man teknikleri konusunda e�itim ald�. 1966-1969 y�llar�nda Hava Harp Komutanl��� görevini yürüten Mübarek, Nisan 1972'de Enver Sedat taraf�ndan hava kuvvetleri komutanl���na getirildi.
M�s�r’�n 1967 Arap-�srail sava��nda kaybetti�i Sina Yar�madas�’n�n geri al�nd��� 1973 Yom Kippur Sava��’nda önemli roller oynayan Mübarek, bu sava�ta gösterdi�i ba�ar�lar�ndan dolay� 1975 y�l�nda devlet ba�kan� yard�mc�l���na atand�.
Mübarek, Sedat’�n bir suikast sonucu öldürülmesinin ard�ndan 14 Ekim 1981 tarihinde Cumhurba�kan� oldu.
Seçimler ve Cumhurba�kanl���
Cumhurba�kanl��� döneminde 1987, 1993 ve 1999 y�llar�ndaki seçimlere tek aday olarak giren Mübarek, göstermelik referandumlarla görev süresini uzatt�. M�s�r halk�n�n sand�k ba��na gitmesi te�vik edilmiyordu. Çünkü gitmeyenler "evet" demi� olarak kabul ediliyor ve Mübarek, 90 küsurlu yüzdelerle bütün seçimleri kazan�yordu.
2005 y�l�nda ilk kez birden fazla aday�n seçimlere kat�lmas�na izin verildi. Bu seçimlerde M�s�rl� siyasetçi Eymen Nur, Mübarek’in kar��s�na aday olarak ç�kt�. Ancak Mübarek demokratik ve �effaf olmayan seçimleri yine çok yüksek oranlarla kazand�. Sonras�nda Eymen Nur, hakk�nda yap�lan farkl� suçlamalarla yarg�ç kar��s�na ç�kar�ld� ve 3 y�l hapse mahkum edildi.
�ç ve d�� politikadaki tutumu
Mübarek, Enver Sedat döneminde �srail ile imzalanan Camp David Antla�mas� nedeniyle M�s�r'�n Arap Birli�i’nde dondurulan üyeli�ini tekrar aktif hale getirdi ve örgütün merkezini Tunus’tan tekrar Kahire’ye ta��d�.
Filistin-�srail bar�� görü�melerini destekleyen Mübarek, 1'inci Körfez Sava��’nda Saddam’a kar�� ABD’nin yan�nda yer alarak, koalisyona asker gönderdi. Mübarek, Bat�’n�n stratejik orta�� olma yönünde ad�mlar atarak "terörle mücadele" ad� alt�nda �slami hareketlere kar�� tutum sergiledi.
Mübarek, M�s�rl�lar�n büyük kesimi kar�� olmas�na ra�men �srail ile ili�kileri muhafaza etti. Ancak 1996 y�l�ndan sonra politika de�i�ikli�ine gitti.
Selefiler ile anla�arak onlar�n önünü açan Mübarek, 2000 y�l�ndan sonra da Müslüman Karde�ler Te�kilat� (�hvan) ile uzla�arak, parlamentoya ba��ms�z aday olarak girmelerine izin verdi. Mübarek, �hvan'�n te�kilat olarak yine yer alt�nda kalmaya devam etmesini sa�lad�.
Ülkeyi 30 y�l boyunca ola�anüstü hal ile yöneten Mübarek, demokratikle�me ça�r�lar�na kulak t�kad�.
Devlet Güvenlik polisleri
M�s�r’� polis devleti haline getiren Mübarek, özellikle de siyasi polis olarak bilinen Devlet Güvenlik mensuplar�n� ola�anüstü yetkilerle donatt�. Bu birime ba�l� polislerin bulundu�u karakollar yarg� taraf�ndan kontrol edilemedi�i gibi bu birim taraf�ndan al�nanlar�n devletin hiçbir kurumunda kayd� tutulmad�.
25 Ocak Devrimi’nin sembol isimlerinden Halid Said’in bu birime ba�l� polisler sokakta döverek öldürdü�ü iddia edildi. Mübarek ve rejimini ala�a�� eden halk ayaklanmas�n�n ilk k�v�lc�mlar�ndan biri olan bu olay, büyük öfkeye neden oldu.
Siyasi ve �slami hareketleri bast�rmas�
Siyasi ve dini bütün hareketler bu birim taraf�ndan bask� alt�na al�nd�. �hvan mensuplar� sabah�n erken saatlerinde evlerinden al�narak bu birimlere ait tabelas�z binalarda aylarca ve günlerce al�konuldu. Solcu ve devrimci gruplara mensup gençler de yine buralarda tutuldu. Hiçbir yarg� organ� veya karakolda buralardaki hücrelerde tutulanlar�n kay�tlar�na rastlanmad�.
Dibe vuran ekonomi ve yozla�an e�itim
Mübarek, memurlar�n ve çal��anlar�n maa��n� art�rmak yerine halka karneyle ucuz ya�, un, �eker ve pirinç satmay� tercih etti. Ayr�ca karneyle devlete ait f�r�nlardan insanlara ucuz ekmek satt�. Devlet, sübvansiyonlar� bir müddet sonra kar��layamaz hale gelince, ciddi ekonomik problemler ya�and�. Bu süreçte fakir ve zengin aras�ndaki gelir fark� çok artt�.
Ö�retmenler, maa�lar� çok dü�ük oldu�u için dersleri boykot etti. Ortaokuldan itibaren ülkedeki ö�rencilerin ço�unlu�u özel ders almak zorunda kal�rken, bu düzen günümüze kadar böyle geldi.
Mübarek döneminde ülkede okuma-yazma oran� dü�erken, genç kesim cahil bir kitleye dönü�tü. Halen ülkede okuma-yazma bilmeyenlerin oran� yüzde 30’dan fazla ve bu oran�n büyük ço�unlu�u gençlerden olu�uyor.
M�s�r, sa�l�k alan�nda da Mübarek döneminde dibe vurdu. Sigorta ve devlet hastaneleri bak�ms�z b�rak�l�rken, özel hastanelerin masraflar� sadece zenginlerin ödeyebilece�i miktarlara ç�kt�.
�ubat 2011'de devrilen Mübarek, yine bir �ubat ay�nda, 25 �ubat 2020 tarihinde 91 ya��nda vefat etti.
Anadolu Ajans� web sitesinde, AA
YAZARLAR
Prof.Dr.Abdullah KAHRAMAN
Covid-19 A��s� �zerinden Medeniyet ve Uygarl�k Fark� Devam�...
FOTO GALER�
Time Alem � 2015 Yasal uyar� : Sitemizdeki t�m yaz�, resim ve haberlerin her hakk� sakl�d�r. �zinsiz ve kaynak g�sterilmeden kullan�lmas� kesinlikle yasakt�r.